Minstens 30 dagen geen koffie drinken. Voor veel koffiefans is dat een grotere uitdaging dan trainen voor een triatlon. Erger dan een maandlang geen alcohol. Of een jaar in lock-down. Maar met een eliminatiedieet als het AIP-dieet wordt dat wel van je gevraagd.
Waarom, oh waarom? Laten we eens even kijken naar de overtuigende redenen om die koffiekraan een tijdje dicht te draaien.
- Omdat koffie een zaad is (geen boon!) en zaden worden tijdens de eliminatiefase geschrapt vanwege hun hoge fytinezuurgehalte. Dit kan voor verteringsproblemen zorgen.
- Vanwege de cafeïne. Deze belast je bijnieren en kan ook hormonale problemen (zoals oestrogeendominantie en schildklierfunctie) en slaapstoornissen veroorzaken. Koffie geeft je daarom ook de bekende koffie high met daarna het inzakken. Een teken dat je bloedsuiker niet meer in balans is, en dat is iets wat je zeker wilt vermijden bij chronische ziekte.
- Ook de lever wordt belast door de cafeïne in koffie. Sommige mensen hebben meer moeite met het ontgiften ervan door hun genetische opmaak – ongeveer een derde van de bevolking.
- Nog een reden is dat mensen met een glutenintolerantie vaak een gelijkaardige intolerantie hebben voor de proteïnen in koffie.
- Voor sommigen is koffie ook een te sterke prikkel voor het maag-darmkanaal (handen omhoog als je na een kopje al naar het toilet holt met krampen in je buik ✋). En met AIP willen we net zo veel mogelijk prikkels verminderen, om de darmen te laten helen.
- Niet-biologische koffie bevat bovendien een heleboel pesticiden, want koffie is een van de meest bespoten gewassen op de planeet.
- En last but not least omdat koffie je appetijt onderdrukt. Waardoor je mogelijk te laat eet en dan hunkert naar koolhydraten (suikers). Weerom een aanval op die heel belangrijke bloedsuikerbalans.
Hopelijk ben je nu een beetje meer gemotiveerd om de koffie-eliminatie aan te gaan. Om het wat draaglijker te maken zijn goede alternatieven vast welkom. Dus heb ik voor jou een duik genomen in de wereld van gezonde koffievervangers…met verbazend lekkere receptjes!
Je krijgt er van mijn nog enkele nuttige tips bij voor het omschakelen en voor het herinvoeren na de eliminatie.
Wat mis je het meest aan koffie?
Wat mis je het meest aan koffie: de smaak, de kick, een (zoete) warme drank, een pauzemomentje voor jezelf of samen met iemand anders?
Een poll in onze AIP-steungroep gaf dit resultaat:
60% mist vooral de smaak
20% mist iets wat je wakker maakt of houdt
7,5 % wilt gewoon een lekker warme (zoete) drank
En 12,5% was een gemengde groep van mensen die koffie missen om alle 3 de bovenstaande redenen – of helemaal niet omdat ze het voorheen ook al niet dronken.
De smaak
Laten ons eerlijk zijn, de échte koffiesmaak heeft alleen koffie. Maar cichorei is een goed alternatief dat qua smaak wel in de buurt komt. Je koopt het los, in korrels, en doet per kopje ½ tot 1 theelepel in je cafetière of in een theepot (waarna je het opgiet door een zeefje). Met een scheut kokosmelk erin – of een notenmelk naar keuze als je dat weer geïntroduceerd hebt. Als je het zoeter wilt doe je er een schep honing, ahorn of kokosbloesemsuiker bij.
Speciaal voor alle koffie-lovers onder mijn lezers maakte ik deze twee snelle AIP receptjes met handige oploscichorei:
Een luxe AIP mocaccino zoals je hem in een trendy koffietentje zou verwachten.
Een schuimende AIP ijskoffie die je ook als warme capuccino kan maken.
Let wel: cichorei is gezond maar het bevat veel inuline, wat bij sommige mensen de darmen aan het werken zet als ze er meer dan één of twee kopjes van nemen. Dus best geen hele sloten van gaan drinken 😉
Een ander, verrassend alternatief is rooibosthee. Het heeft niet de smaak van koffie maar wel een “volwassen” aroma wat voor sommige lezers de juiste snaar raakt. Met het bijkomende voordeel dat het veel antioxidanten bevat en je metabolisme ondersteunt.
Ik kwam ook een paar mensen tegen die de hunkering naar koffiesmaak wisten te stillen met…laurierdrop! Deze is normaal glutenvrij. Maar net zoals met cichorei geldt hier ook dat je er best niet te veel van eet.
Verder werden ook geroosterde paardenbloemwortel en geroosterde vijgen als koffiealternatief genoemd. Die kon ik hier onze contreien helaas niet vinden. Paardenbloemwortelthee vond ik wel, maar dat lijkt qua uitzicht meer op een kruidenthee en qua smaak op zoethout. Geen voltreffer dus.
De energiekick
Moeite met opstaan ’s ochtends, of om je ogen open te houden na de middag? Het is de realiteit van veel chronisch zieken. En het kan ook leiden tot een serieuze koffieverslaving. Je functioneert gewoon niet meer zonder die cafeïnekick.
Helaas maskert de cafeïne ook voor een stuk wat er aan de hand is in je lijf. Zoals een cliënt van me zei, toen ze eenmaal de koffie geschrapt had “Nu voel ik pas echt hoe vreselijk moe ik ben”. Dat opmerken hielp haar uiteindelijk om stappen te ondernemen. Ze ging haar werklast verminderen en gaf prioriteit aan haar voeding en haar slaap. Hierdoor kreeg ze weer échte energie.
Gebruik jij koffie ook voornamelijk om wakker worden? Zorg dan vóór alles dat je meer slaap krijgt. Ga ’s ochtends als eerste naar buiten, weer of geen weer, voor een portie zonlicht, zuurstof en beweging (het helpt je ’s avonds ook om beter te slapen). Ook yoga, wat huppelen op muziek of andere zachte bewegingsvormen helpen je lichaam om goed op gang te komen.
Voor een drankje met een iets mildere kick kan je zwarte thee kiezen. Met mate is dat ook in de eliminatiefase van het AIP-dieet toegestaan. Omdat het theïne bevat, maar minder sterk is dan koffie. De echte Earl Grey thee bevat bovendien essentiële olie van bergamot, een natuurlijke oppepper. Het is mijn persoonlijke favoriet, met een geutje kokosmelk of cashewmelk (een succesvolle herintroductie).
Maar probeer ook eens een sprankelende gemberdrank of een fris glas kombucha. Die zijn op een mildere manier ook erg verkwikkend.
Een van de populairste recepten op mijn blog is deze heerlijke, genezende warme gember-kurkuma-citroendrank die echt een punch geeft, maar dan zonder de negatieve neveneffecten van cafeïne.
Als je koffie vooral gebruikt om een energiedip na de lunch weg te werken, raad ik je aan in plaats van 3 grote eerder 5 of 6 kleinere maaltijden te nemen. Zo kom je niet in dat bloedsuikerdal terecht. Hou je lunch redelijk licht en neem als vieruurtje iets waar echte voeding en energie in zit. Zoals een smeuïge, vullende aardbeiensmoothie of bananensmoothie. Of een van de drankjes hieronder…
Gewoon een lekker, warm drankje
Misschien ben jij een van die mensen die vooral een gezellig “koffiemoment” mist. Zo’n rustpunt in je drukke dag. Of de kans om even een praatje te slaan bij de koffieautomaat of je aan eigen keukentafel.
Trakteer jezelf dan op een mooi theekistje gevuld met allerlei verschillende smaken AIP-compatibele theetjes (lees de labels om te checken). Ik heb thuis een hele kast vol!
Alle bovenstaande dranken zijn ook voor jou geschikt. En ik heb daarbij nog een paar extra verwenreceptjes die je zeker eens moet uitproberen.
AIP chocolademelk mm-hmmmm, jahaa!
Warme appel-wortel drank, origineel maar super lekker.
Nog een ideetje is een dampende kop bouillon met wat zeezout en snippers bieslook of peterselie erin. Vooral geweldig in de winter of als je verzwakt bent.
Omschakeltips
Ontwennen van koffie kan best lastig zijn. Deze tips helpen je bij een vlotte omschakeling.
- Ben je al jarenlang een groot koffiedrinker, bouw dan langzaam af. Begin met één kopje minder per dag en ga een van de bovenstaande alternatieven uitproberen. Zomaar van de ene dag op de andere geen koffie meer kan heftige ontwenningsverschijnselen opwekken.
- Een andere manier om af te bouwen is deze: voeg een derde cichorei toe aan je koffie. Dan de helft. Dan driekwart. En eindig met 0% koffie en 100% cichorei. Je zal merken dat je smaakpapillen zich aanpassen aan de nieuwe smaak. En aan de afname van cafeïne.
- Last van watten in je hoofd, moeheid, moedeloosheid of enorme suikerhunkeringen zonder je dagelijkse koffie? Wat helpt is om veel water te drinken en een twintigtal minuten flink te wandelen of zo veel jij aankan zonder je uit te putten. Neem een zelfgemaakt “sportdrankje” op basis van water of kokoswater waar je een snuf zout en een scheutje vruchtensap of appelazijn aan toevoegt. Extra rust kan aangewezen zijn.
Herintroductietips
Als je koffie weer gaan uittesten in de herintroductiefase, luister dan goed naar je lichaam. Want iedereen is anders. Sommige mensen doen het best oké met een kopje. Voor anderen is het vooral emotioneel erg belangrijk om toch minstens eenmaal per week in een koffietentje hun favoriete bakkie te bestellen. Wat kan voor jou en wat niet?
- Word je zenuwachtig, opgefokt of trillerig van koffie? Dan ga je sowieso beter voor de déca/décafe. Jouw bijnieren kunnen de adrenalinestoot van cafeïne voorlopig niet aan.
- Vervang nooit een maaltijd door een kop koffie. En eet zeker een ontbijtje vóór je aan de koffie gaat. Anders komt je bloedsuiker uit balans en dat zet een hele waterval van negatieve bijwerkingen in gang.
- Probeer het te houden bij dat ene kopje per dag. Zelfs als je herintroductie succesvol verloopt. Liters koffie is voor niemand gezond.
- Kies liefst biologisch gekweekte koffiesoorten, om de toxines uit pesticiden te vermijden. Het kan een heel verschil maken in je reactie op het zwarte goedje. En ga meteen ook voor Fair Trade, want de koffieteelt is niet bepaald een voorbeeld van duurzaamheid of eerlijke handel.
Zorg goed voor jezelf
Ben je klaar om je smaakpallet te ontwikkelen en de meer genuanceerde smaken van deze nieuwe drankjes te appreciëren? Dan valt het straks best wel mee om een tijdje van de koffie af te gaan.
Zorg goed voor jezelf. Met veel slaap, een dutje als dat nodig is, zachte beweging en dingen die je blij maken en je welzijn stimuleren. Dat wens ik je van harte toe!
PS Heb jij nog een andere favoriete koffievervanger? Schrijf gerust een commentaartje om hem met ons te delen!
